ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਸਥਿਤ ਆਰਬੀਆਈ ਦੇ ਖੇਤਰੀ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਬਾਹਰ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਬਦਲਣ ਲਈ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੋਂ ਹਿਮਾਚਲ ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਆਏ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਲੰਬੀ ਕਤਾਰ ਦੇਖੀ ਗਈ। ਵਪਾਰਕ ਬੈਂਕਾਂ ਵੱਲੋਂ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟਾਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਲੋਕ ਹੁਣ ਆਪਣੇ ਉੱਚ ਮੁੱਲ ਦੇ ਨੋਟਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ( ਆਰਬੀਆਈ ) ਦੇ 19 ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਈਨਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਗ ਗਏ ਹਨ । ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਬੈਂਕਾਂ ‘ਚ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਉੱਚ ਮੁੱਲ ਵਾਲੇ ਨੋਟਾਂ ਨੂੰ ਐਕਸਚੇਂਜ ਕਰਨ ਜਾਂ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ (7 ਅਕਤੂਬਰ) ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਤਾਜ਼ਾ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ , ਸਿਰਫ 10,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ (ਜਾਂ 3 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਘੱਟ) ਕਰੰਸੀ ਨੋਟ ਹੀ ਪ੍ਰਚਲਨ ਵਿੱਚ ਰਹੇ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੈ ਕਿ 2,000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਕੁੱਲ ਮੁੱਲ ਦੇ 97 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੋਟ ਬੈਂਕਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ ਹਨ। 19 ਮਈ, 2023 ਨੂੰ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਚਲਿਤ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਬੈਂਕ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਕੀਮਤ 3.56 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ – ਜਿਸ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਬੈਂਕ ਨੋਟ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। 2,000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਬੈਂਕ ਨੋਟਾਂ ਨੂੰ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬਦਲੇ ਜਾਣ ਦੀ ਵਿੰਡੋ RBI ਦੇ 19 ਇਸ਼ੂ ਦਫਤਰਾਂ ‘ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੈ । ਉਹ 19 ਆਰਬੀਆਈ ਇਸ਼ੂ ਦਫ਼ਤਰ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ, ਬੈਂਗਲੁਰੂ, ਬੇਲਾਪੁਰ, ਭੋਪਾਲ, ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਚੇਨਈ, ਗੁਹਾਟੀ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਜੈਪੁਰ, ਜੰਮੂ, ਕਾਨਪੁਰ, ਕੋਲਕਾਤਾ, ਲਖਨਊ, ਮੁੰਬਈ, ਨਾਗਪੁਰ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਪਟਨਾ ਅਤੇ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਜਨਤਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇੰਡੀਆ ਪੋਸਟ ਦੇ ਡਾਕਘਰਾਂ ਰਾਹੀਂ 2,000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਬੈਂਕ ਨੋਟ ਭੇਜਣ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਣ। ਸਮਾਂਬੱਧ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਐਕਸਚੇਂਜ ਅਤੇ ਡਿਪਾਜ਼ਿਟ ਅਭਿਆਸ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਢੁਕਵਾਂ ਸਮਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ 30 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਆਖਰੀ ਮਿਤੀ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸਤੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਪਣੇ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟਾਂ ਨੂੰ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਵਾਉਣ ਜਾਂ ਬਦਲਾਉਣ ਲਈ ਕਰਨ ਤਾਂ ਜੋ ਆਖਰੀ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਭੀੜ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। 30 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ, ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਇੱਕ ਸਮੀਖਿਆ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ, ਜਮ੍ਹਾ ਅਤੇ ਐਕਸਚੇਂਜ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ 7 ਅਕਤੂਬਰ, 2023 ਤੱਕ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। 2000 ਰੁਪਏ ਦਾ ਬੈਂਕ ਨੋਟ ਨਵੰਬਰ 2016 ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸਾਰੇ 500 ਅਤੇ 1000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਬੈਂਕ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਟੈਂਡਰ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ। 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਬੈਂਕ ਨੋਟਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਉਦੋਂ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਹੋਰ ਮੁੱਲਾਂ ਦੇ ਬੈਂਕ ਨੋਟ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹੋ ਗਏ। ਇਸ ਲਈ 2018-19 ਵਿੱਚ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਛਪਾਈ ਰੋਕ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।
